Budowa zdania w języku angielskim - zasady
Pamiętacie swoje narzekania i trudy związane z zapamiętaniem przypadków w języku polskim? W języku angielskim rzeczowniki nie odmieniają się przez przypadki. To z jednej strony wiele ułatwia, z drugiej jednak powoduje konieczność porządkowania członów zdania w określonej kolejności. Dlaczego?
Spójrzcie na dwa polskie zdania:
| 1 a | Maria | poinformowała | recepcjonistkę. |
| 1 b | Recepcjonistkę | poinformowała | Maria. |
W obu zdaniach sprawca czynności jest ten sam. Dzięki użytemu przypadkowi rzeczownika (recepcjonistkę – biernik, Maria - mianownik) wiemy, który wyraz jest dopełnieniem, a który podmiotem, niezależnie od ich pozycji w zdaniu. Osobą, która przekazuje informację, jest Maria.
Co się stanie, jeśli zachowamy kolejność wyrazów tłumacząc te zdania na język angielski?
| 2a | playMary | informed | the receptionist. |
| 2b | playThe receptionist | informed | Mary. |
W zdaniach angielskich 2a i 2b - ponieważ rzeczowniki nie mają końcówek wskazujących, który z nich jest dopełnieniem, a który podmiotem - funkcję wyrazu w zdaniu określamy na podstawie jego pozycji. Szyk wyrazów pokazuje związki gramatyczne między nimi.
Podmiot w zdaniu oznajmującym znajduje się przed orzeczeniem (szyk zdania typu SVO, czyli Subject Verb Object – podmiot orzeczenie dopełnienie). Spójrzcie na przykłady prostych zdań w tabelce:
|
SUBJECT |
VERB | OBJECT * |
| playThe gardener | mowed | the lawn. |
| Ogrodnik skosił trawnik. | ||
| playThe students | criticised | the lecture. |
| Studenci skrytykowali wykład. | ||
| playThe company | employed | new workers. |
| Firma zatrudniła nowych pracowników. | ||
| playMy neighbours | renovated | their house. |
| Moi sąsiedzi odnowili sobie dom. | ||
A zatem:
| playThe receptionist | informed | Mary. |
znaczy:
| Recepcjonistka poinformowała Marię. |
Zachowując szyk zdania polskiego (1b) w naszym tłumaczeniu (2b) zmieniliśmy więc sens.
Należy pamiętać, że w języku angielskim poszczególne elementy wypowiedzi są uporządkowane linearnie i odstępstwa od narzuconego szyku powodują, że wypowiedź jest niepoprawna gramatycznie lub zmieniamy jej znaczenie.
We bought last week a car. Wydaje się w porządku? Kupiliśmy w zeszłym tygodniu samochód ... W języku polskim zdanie jak najbardziej poprawne, więc dlaczego nauczyciel się czepia? Ano właśnie dlatego, że zgodnie z zasadami szyku zdania w języku angielskim, orzeczenie (bought) nie może być oddzielone od dopełnienia (a car) okolicznikiem (last week)... Poprawne zdanie brzmi zatem We bought a car last week. lub Last week we bought a car.
Kiedy lektor zwraca uwagę, gdzie w zdaniu umieścić just, not, yesterday itd., naprawdę nie mówi tego po to, aby zrobić wam na złość...
Oczywiście mówimy cały czas o zdaniach oznajmujących. Budowa pytań to inna sprawa...
* Po niektórych czasownikach nie używamy dopełnienia, więc 'wzór' będzie krótszy:
| SUBJECT | VERB |
| playThe guests | have arrived. |
| playMy uncle | is dying. |
Zamiast dopełnienia może pojawić się 'complement', czyli np. przymiotnik, który opisuje lub podaje informację o podmiocie. Używamy go często m.in. z czasownikami become, keep, remain, be, make, seem, appear, look:
| SUBJECT | VERB | COMPLEMENT |
| playI | am getting | nervous. |
| playShe | looks | gorgeous |
| playThe new office | is | a real change. |
O dozwolonych odstępstwach od sztywnego szyku wyrazów przeczytacie w zakładkach Inversion i Emphatic structures