was/has been

Prosze o przypomnienie mi czym rozni sie zdanie:

she was here, od
she has been here.

Za pomoc z gory dziekuje.

Oba zdania w języku polskim brzmią tak samo: "Ona tu była". Tyle, że pierwsze mówi o konkretnym okresie czasu (wczoraj, rok temu, 13 grudnia 1873 roku....) Jeśli rozmówcy wiedzą o jaki okres chodzi niekoniecznie w zdaniu podajesz datę. Drugie zdanie nawiązuje trochę do teraźniejszości.

ŁOPATOLOGICZNIE:

Zdradziła Cię dziewczyna (jakiś miesiąc temu). Opowiadasz o tym swojemu przyjacielowi. Zawozisz go nawet do tego domku nad jeziorkiem, tam gdzie zdrada miała miejsce. Mówisz mu, pokazując domek: "She was here" (nie podajesz daty, bo wiadomo, ze to zdarzyło się 27 dni temu). Wchodzicie do domku. Twój przyjaciel nagle przechodzi do szeptu: "She has been here". Ty też czujesz ten zapach bergamotki (zapach jej perfum). Była tu niedawno, a może jeszcze jest...

Mnie też czasami gnębi to zagadnienie ale w takim kontekście, że coś przed chwilą się zdarzyło np:
Dzwoni telefon, słyszę go, podchodzę ale on się już rozłączył. Widzę że dzwoniła to moja siostra. Dzwonię do niej i mówię:
Did you call me? czy Have you called me?
Tak samo, jadę samochodem wyprzedza mnie samochód. Po tym jak mnie wyprzedził mówię do kierowcy.
We have been overtaken by the car, czy we was overtaken by the car.??
I następna sytuacja. Zjadłam banana, ktoś mi daje drugiefo i ja do niego mówię:
I have just eaten a banan? Czy I just ate a banana?
Proszę o odp.

>Did you call me? czy Have you called me?

W przypadku, gdy wiesz, ze ktos dzwonil, ale nie masz pewnosci kto to mogl byc, zapytasz 'Did you call me?' (w calym kontexcie 'Did you call me a moment ago?'); jezeli oczekujesz na czyjs telefon, i jeszcze nie zadzwonil, albo dzwonil, ale ty nic o tym nie wiesz, zapytasz 'Have you called me?' (w calym kontexcie 'Have you called me yet?')

>We have been overtaken by {a} car, czy we was overtaken by the car.
to pierwsze

>I have just eaten a banan? Czy I just ate a banana?
to pierwsze

Dzięki Engee :)