Z tym rzekomo złym tłumaczeniem filmu
The Fifth Element na 'Piąty element' to kwestia nie do końca taka prosta. W języku polskim używa się w tym sensie obecnie nie tylko słowa 'żywioł', ale też 'element' oraz 'pierwiastek'. Wprawdzie te dwa ostatnie słowa używane są najczęściej w dyskursie filozoficznym, niemniej jednak są. W 10-tomowym Słowniku j. polskiego Witolda Doroszewskiego pod hasłem „element” znajdujemy:
jeden z pierwiastków wszechświata; żywioł – owszem, z kwalifikatorem daw., ale w kontekstach (głównie, choć nie tylko) filozoficznych, dotyczących nie tylko Empedoklesa, wyraz ten wciąż jest używany. Podobnie używa się słowa 'pierwiastek' – choć nie ma tego znaczenia u Doroszewskiego pod hasłem „pierwiastek”, to jednak jest ono obecne w samej definicji hasła „element”.
Andrzej Sapkowski w książce "Ostatnie życzenie" pisze:
– Czarodzieje – wyjaśnił Krepp – czerpią swa moc z sił natury, a dokładniej
z tak zwanych Czterech Elementów albo Pierwiastków, popularnie zwanych
żywiołami. Powietrze, Woda, Ogień i Ziemia. Każdy z tych żywiołów...
(SuperNOWA, Warszawa 2000, s. 256).
Owszem, Sapkowski lubi archaizować, ale - patrz wyżej.
W książkach fantastycznych używa się też słowa 'elementalista' (ang. elementalist), który według
Wikipedii oznacza:
W światach fantasy mag mający władzę nad mocami przyrody. Potrafi zapanować nad żywiołami i wykorzystywać ich do własnych celów. Najpotężniejsi elementaliści posiadają umiejętność wzywania żywiołaków, lecz wymaga to wielkiej siły woli, by nad nimi zapanować.
Takie samo znaczenie słowa 'elementalista' figuruje w
Leksykonie fantastyki autorstwa K. Haki-
Makowieckiej, M. Makowieckiej i M. Węgrzeckiej (Muza S.A. 2009).
***
Summa summarum, przeciętny Polak używa w tym znaczeniu słowa 'żywioł', niemniej nie sposób
zaprzeczyć, że jednak używa się od dawna w tym znaczeniu słów 'element' i 'pierwiastek' i że tytuł
The Fifth Element został przełożony prawidłowo.
edytowany przez wieedzmin: 21 mar 2013