Czasowniki angielskie w formie osobowej i nieosobowej

Czasownik to część mowy, która odmienia się przez osoby i czasy (czyli np. ja gotuję, ale ty gotujesz, dziś gotuję, ale wczoraj gotowałam). Taką odmienioną formę czasownika nazywamy finite verb — widzimy ją na przykład w tych zdaniach:

finite verbs i non-finite verbs

Jeśli natomiast mamy do czynienia z formą czasownika, która nie jest częścią orzeczenia w jakimś czasie, mówimy o czasowniku non-finite, czyli nieokreślonym przez czas.

Do czasowników non-finite zaliczymy bezokoliczniki i imiesłowy. Nie trzeba sobie zawracać głowy nazewnictwem (terminy gramatyczne podajemy dla zainteresowanych i w celu uporządkowania informacji), ale warto kojarzyć to rozróżnienie — ułatwi to budowę bardziej zaawansowanych konstrukcji gramatyczno-leksykalnych na dalszych etapach nauki.

Poniżej przedstawiamy krótkie wprowadzenie do tematu, a szczegółowe informacje znajdziecie w osobnych zakładkach.

rodzaje bezokoliczników

Jeżeli chce się tworzyć poprawne gramatycznie zdania, trzeba wiedzieć, że w języku angielskim występują dwa rodzaje bezokolicznika: bare infinitive, czyli dosłownie ,,goły bezokolicznik”, np. tell, go, see, check, like, behave, compose, oraz to-infinitive, który wygląda jak bare infinitive, ale z wstawionym przed nim to: to tell, to go, to see, to check, to like, to behave, to compose.

Umówmy się, że goły bezokolicznik to taki naturysta (inaczej: golasek), a to-infinitive to ktoś, kto nie chce się rozstać z kostiumem kąpielowym, czyli inaczej tekstylniak. ;) I tak jak naturysta i tekstylniak nie pakują się na plażę na chybił-trafił, tak dwoma rodzajami bezokoliczników nie szarżujemy po omacku.

Większość czasowników, przymiotników czy rzeczowników wymaga użycia konkretnego rodzaju bezokolicznika. Dowiadujemy się o tym, poznając kolejne konstrukcje gramatyczno-leksykalne, które wzbogacają naszą wypowiedź, i dzięki którym możemy wyrażać coraz więcej swoich myśli.

Warto zapoznać się z formami obu rodzajów bezokoliczników, bo mogą one wystąpić zarówno w stronie czynnej, jak i biernej, a także w wersji teraźniejszej i przeszłej. W tabeli przedstawiamy różne formy bezokolicznika dla czasownika tell:

Jak widzicie, bezokolicznik (zarówno tekstylny jak golasek) może wystąpić w czterech formach, a dodatkowo present infinitive i perfect infinitive mogą być nie tylko w stronie czynnej, ale i biernej.

rodzaje imiesłowów

Kolejna forma czasownika non-finite to imiesłów, czyli participle.

Wyróżniamy trzy rodzaje imiesłowów, z których każdy może mieć formę czynną (active) i bierną (passive):

1 Present participle:

2 Perfect participle:

3 Past participle:

Jak widzicie, czasownik, który jest podstawą imiesłowu, pojawia się z końcówką -ing (watching, doing) lub w trzeciej formie (watched, done). Dodajemy tylko przed nimi being, having lub having been. Przyznajcie, że budowa imiesłowów jest do opanowania. W tej kwestii nie ma nic więcej do tłumaczenia. Trzeba po prostu przyjrzeć się tabelkom i po swojemu (wzrokowo, na logikę czy w inny sposób) zapamiętać te śliczne formy...

Jeśli od razu pragniecie uzupełnic wiedzę, zachęcamy do zapoznania się z informacjami, kiedy używa się bezokolicznika (osobna zakładka w dziale o czasowniku) oraz form participle (participle clauses — to znajdziecie w dziale poświęconym składni, czyli budowie zdania).