Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie w języku angielskim
Osoby, które uczą się języka angielskiego, zazwyczaj skupiają się na podziale czasowników na regularne i nieregularne. Być znacie inne cechy czasowników, którym poświęcamy także uwagę w naszym serwisie. Dołożymy do nich jeszcze jeden podział. Czy pamiętacie z lekcji gramatyki języka polskiego pojęcia czasownik przechodni i czasownik nieprzechodni. Spokojnie! Nie ma się co jeżyć, nie zamierzamy Was odpytywać. ;) Wspominamy ten temat, bo w języku angielskim czasowniki też można tak podzielić, a wiedza o tym czasem jest przydatna. Samo zagadnienie nie jest tak trudne, jak mogłoby się wydawać.
czasowniki angielskie z dopełnieniem — transitive verbs
Czasowniki przechodnie po angielsku nazywają się transitive verbs. Co trzeba o nich wiedzieć? Łatwo zapamiętać, że czasownik przechodni to taki, który ze strony czynnej może przejść w stronę bierną. A kiedy takie przejście jest możliwe? Kiedy w zdaniu w stronie czynnej mamy dopełnienie bliższe. Już spieszymy, żeby Wam to wyjaśnić.
Spójrzcie na poniższe zdanie:
Marek przyniósł. |
Zgodzicie się chyba, że gdyby ktoś nam to oznajmił, spojrzelibyśmy na niego z osłupieniem. Na usta ciśnie się od razu:
Ale co??? Co przyniósł? |
Odpowiedzią na to pytanie jest właśnie dopełnienie bliższe. Czasownik przynieść (ang. bring) jest jednym z czasowników, które wymagają użycia dopełnienia bliższego dla przekazania pełnego komunikatu:
Mark brought some flowers. | Mark przyniósł kwiaty. |
Innym przykładem może być czasownik find, czyli znaleźć. Zgodzicie się chyba, że chwalimy się znalezieniem czegoś (lub kogoś, np. wymarzonego partnera czy partnerki). A zatem find wymaga dopełnienia:
I found this key behind the armchair. | Znalazłem ten klucz za fotelem. |
Inne czasowniki z tej grupy to np:
prefer | woleć |
make | robić |
love | kochać |
like | lubić |
emphasise | podkreślić |
analyse | analizować |
examine | badać |
inform | informować |
blame | obwiniać |
describe | opisać |
annoy | denerwować |
need | potrzebować |
telephone | dzwonić, telefonować |
discuss | omówić, przedyskutować |
raise | podnieść |
want | chcieć |
receive | dostać, otrzymać |
contact | skontaktować się |
greet | witać |
take | wziąć |
use | używać, korzystać |
consider | rozważyć |
Spójrzcie na kilka przykładów w zdaniach:
I'll bring more chairs. | Przyniosę więcej krzeseł. |
We informed everyone about the changes. | Poinformowaliśmy wszystkich o zmianach. |
You can't blame Josh for all your misfortunes. | Nie możesz winić Josha za wszystkie swoje niepowodzenia. |
We need more time to finish the project. | Potrzebujemy więcej czasu na skończenie projektu. |
The host greeted us in the hall. | Gospodarz przywitał nas w holu. |
jak rozpoznać transitive verb
Jeśli zatem chcemy ustalić, czy czasownik jest przechodni, wystarczy sprawdzić, czy można do niego zadać pytanie who? lub what? (kogo? czego? co?)
What will you bring? | More chairs. |
Who did you inform? | Everyone. |
Who can't you blame? | Josh. |
What do you need? | More time. |
Who did he greet? | Us. |
Obecność dopełnienia umożliwia zamianę zdań na stronę bierną — dopełnienie za zdania w stronie czynnej staje się podmiotem w zdaniu w stronie biernej:
More chairs will be brought. | Zostanie przyniesione więcej krzeseł. |
Everyone was informed about the changes. | Wszyscy zostali poinformowani o zmianach. |
Josh can't be blamed for all your misfortunes. | Josh nie może być obwiniany za wszystkie twoje niepowodzenia. |
More time is needed to finish the project. | Potrzeba więcej czasu, żeby skończyć ten projekt. |
We were greeted in the hall. | Powitano nas w holu. |
czasowniki angielskie bez dopełnienia — intransitive verbs
Intransitive verbs, czyli czasowniki nieprzechodnie — uwaga, pewnie się tego nie spodziewacie :) — mają cechy przeciwne do czasowników przechodnich. Używamy ich bez dopełnienia, co oznacza oczywiście, że nie pojawią się w stronie biernej.
Do czasowników nieprzechodnich należą np:
die | umrzeć |
arrive | przybyć, przyjechać |
occur | zdarzyć się |
disappear | zniknąć |
hesitate | wahać się |
sneeze | kichać |
appear | pojawić się |
faint | zemdleć |
rain | padać (o deszczu) |
lie | kłamać |
happen | wydarzyć się |
go | iść |
fall | spaść |
rise | rosnąć, podnieść się |
Spójrzcie teraz na przykładowe zdania:
My neighbour died last week. | Mój sąsiad zmarł w zeszłym tygodniu. |
Mark arrived just before noon. | Mark przyjechał tuż przed południem. |
Sue suddenly felt dizzy and fainted. | Sue nagle zakręciło się w głowie i zemdlała. |
You have been lying all the time! | Cały czas kłamałeś! |
The man walked away and disappeared in the crowd. | Mężczyzna odszedł i zniknął w tłumie. |
It didn't rain here last summer. | Zeszłego lata nie padało tu. |
The price of petrol has risen again. | Cena benzyny znowu wzrosła. |
Zgodzicie się chyba, że w tym przypadku do czasowników nie można zadać pytania kogo? czego? co?
Nie zapytamy przecież: Kogo umarł? Umarł i kropka (dosłownie i w przenośni). Nie zapytamy: Co zemdlała? I tak dalej.
Wątpliwość być może pojawi się wobec czasownika happen — wydarzyć się, stać się, bo przecież zadajemy pytanie:
Co się stało? |
Zwróćcie jednak uwagę, że w tym przypadku jest to pytanie o podmiot, nie o dopełnienie. Odpowiemy:
Something terrible happened. |
Uzupełniliśmy zatem podmiot. Gdyby something terrible było dopełnieniem, zdanie musiałoby wyglądać jak poniżej, co jest niepoprawne:
czasowniki, które występują z dopełnieniem lub bez
Niektóre czasowniki angielskie mogą być przechodnie lub nieprzechodnie. Do tej grupy zaliczymy np.
begin | zacząć (się) |
finish | skończyć (się) |
eat | jeść |
dance | tańczyć |
change | zmienić (się) |
win | wygrać |
help | pomagać |
run | biegać |
stop | zatrzymać (się) |
open | otworzyć (się) |
close | zamknąć (się) |
fill | wypełnić (się) |
write | pisać |
know | wiedzieć, znać |
sell | sprzedać (się) |
drive | jechać autem, prowadzić |
enter | wejść |
Oto kilka z nich w przykładach, które pokazują, na czym polega różnica. Zdania z czasownikiem przechodnim oznaczyliśmy literą T, a jeśli czasownik w przykładzie jest nieprzechodni, czyli nie używamy z nim dopełnienia, pojawia się litera I:
We're selling a lot of the new cakes. (T) | Sprzedajemy bardzo dużo tych nowych ciastek. |
The new cakes are selling very well. (I) | Te nowe ciastka sprzedają się bardzo dobrze. |
Can we change some details in our agreement? (T) | Czy moźemy zmienić parę szczegółów w naszej umowie? |
He's changed a lot over the years. (I) | Przez te lata bardzo się zmienił. |
Our team surprisingly won the match. (T) | Nasza drużyna nieoczekiwanie wygrała mecz. |
We've won! (I) | Wygraliśmy! |
You helped my family a lot. (T) | Bardzo pomogłeś mojej rodzinie. |
This new medicine is really helping. (I) | To nowe lekarstwo naprawdę pomaga. |
I haven't finished my homework yet. (T) | Nie skończyłem jeszcze pracy domowej. |
The meeting finished ten minutes ago. (I) | Spotkanie skończyło się dziesięć minut temu. |
Paula's husband is a writer. He writes political thrillers. (T) | Mąż Pauli jest pisarzem. Pisze thrillery polityczne. |
I'm a jurnalist. I write for a newspaper. (I) | Jestem dziennikarzem. Piszę dla gazety. |
I opened the window to let in some fresh air. (T) | Otworzyłam okno, żeby wpuścić trochę świeżego powietrza. |
The window suddenly opened and we felt a puff of freezing wind. (I) | Okno nagle się otworzyło i poczuliśmy powiew lodowatego wiatru. |
Can you dance the waltz? (T) | Umiesz tańczyć walca? |
Shall we dance? (I) | Zatańczymy? |
W języku angielskim są też czasowniki, które wystepują z dopełnieniem lub bez, w zależności od tego, jakie mają znaczenie. Należy do nich np. lose.
Jako czasownik przechodni, lose znaczy zgubić:
I've lost the keys. (T) | Zgubiłem klucze. |
Drugie znaczenie czasownika lose to przegrać. W tym znaczeniu lose może być użyty z dopełnieniem lub bez niego:
They lost the match. (T) | Przegrali mecz. |
We've lost. It's over. (I) | Przegraliśmy. To koniec. |
Być może się domyślacie, że z poprawnością językową nawet u rodzimych użytkowników języka angielskiego bywa różnie. Jeśli zawitacie do angielskiej restauracji, być może usłyszycie od obsługi zachętę do spożycia — smacznego w domyśle — posiłku:
Enjoy! |
Czasownik enjoy należy do grupy czasowników przechodnich, czyli wymaga użycia dopełnienia:
Enjoy the meal! |
Gdzie jest dopełnienie w przytoczonej zachęcie? No właśnie... Gdzieś się zawieruszyło. Zasady to jedno, a ich realizacja i żywy język to drugie, i nic na to nie poradzimy.
Mamy nadzieję, że dzięki naszym wyjaśnieniom temat jest teraz dla Was bardziej przejrzysty. Jako uzupełnienie proponujemy zapoznanie się z zasadami tworzenia strony biernej. Enjoy!