Przymiotniki zakończone na -ed oraz -ing
W języku angielskim sporo przymiotników (a właściwie są to imiesłowy przymiotnikowe, ale nie zawracajmy sobie głowy nazewnictwem) można utworzyć przez dodanie końcówki -ing lub -ed do podstawowej formy czasownika.
Formy z końcówką -ed zazwyczaj występują z podmiotem ożywionym (najczęściej osobowym) i odnoszą się do jego uczuć. Mówimy, że ktoś jest zażenowany (embarrassed), przerażony (frightened), poruszony (moved), zmartwiony (worried), itd.
Formy z końcówką -ing często występują z podmiotem nieosobowym* i opisują jego cechy. Powiemy zatem, że coś jest żenujące (embarrassing), przerażające (frightening), poruszające (moving), martwiące (worrying), itd.
* Oczywiście, w bardzo wielu przypadkach również podmiot osobowy może mieć cechy opisane przymiotnikiem z końcówką -ing. Gadatliwy sąsiad bywa męczący (tiring), a jego dzieci są irytujące (irritating) — na szczęście przynajmniej jego żona wydaje się interesująca (interesting).
Tabela poniżej przedstawia wybrane przykłady takich przymiotników:
| czasownik | -ed | -ing |
| amaze | amazed | amazing |
| zadziwiać, zdumiewać |
zadziwiony, zdumiony |
zadziwiający, zdumiewający |
| bore | bored | boring |
| nudzić | znudzony | nudny, nużący |
| tire | tired | tiring |
| męczyć | zmęczony | męczący |
| excite | excited | exciting |
| ekscytować, podniecać |
podekscytowany, podniecony |
ekscytujący, podniecający |
| disturb | disturbed | disturbing |
| niepokoić | zaniepokojony | niepokojący |
| interest | interested | interesting |
| interesować | zainteresowany | interesujący |
| frustrate | frustrated | frustrating |
| frustrować | sfrustrowany | frustrujący |
| humiliate | humiliated | humiliating |
| poniżyć, upokorzyć |
poniżony, upokorzony |
poniżający, upokarzający |
| irritate | irritated | irritating |
| irytować | zirytowany | irytujący |
| disappoint | disappointed | disappointing |
| rozczarować | rozczarowany | rozczarowujący |
| embarrass | embarrassed | embarrassing |
| zażenować, zawstydzić |
zażenowany, zawstydzony |
żenujący, zawstydzający |
| exhaust | exhausted | exhausting |
| wyczerpać | wyczerpany | wyczerpujący |
| worry | worried | worrying |
| martwić | zmartwiony | martwiący |
| confuse | confused | confusing |
| zdezorientować | zdezorientowany | dezorientujący |
| disgust | disgusted | disgusting |
| powodować wstręt, zniesmaczyć |
zniesmaczony | obrzydliwy, wstrętny |
| astonish | astonished | astonishing |
| zdumiewać | zdumiony | zdumiewający |
| inspire | inspired | inspiring |
| inspirować | zainspirowany | inspirujący |
| shock | shocked | shocking |
| zszokować | zszokowany | szokujący |
| alarm | alarmed | alarming |
| zaalarmować, zaniepokoić |
zaalarmowany, zaniepokojony |
alarmujący, niepokojący |
| thrill | thrilled | thrilling |
| podekscytować | podekscytowany | ekscytujący |
| move | moved | moving |
| poruszyć | poruszony | poruszający |
| stupefy | stupefied | stupefying |
| ogłupić, otępić |
ogłupiony, otępiony |
ogłupiający, otępiający |
| frighten | frightened | frightening |
| przerazić | przerażony | przerażający |
I kilka przykładów w zdaniach:
| czasownik | przymiotniki | |
| The look on his face frightened me. | or | I was frightened by the look on his face. The look on his face was frightening. |
| My situation depresses me. | or | I'm depressed about my situation. My situation is depressing. |
| Your enthusiasm astonishes me. | or | I am astonished by your enthusiasm. Your enthusiasm is astonishing. |
| I have some books that might interest you. | or | I have some books you might be interested in. I have some books that might seem interesting to you. |
| His uncontrolled behaviour alarmed me. | or | I was alarmed by his uncontrolled behaviour. I found his uncontrolled behaviour alarming. |
Są też pary przymiotników, w których jedna z form odstaje od wzoru końcówek -ed/-ing. W tabeli poniżej prezentujemy kilka przykładów, gdzie jeden z przymiotników ma końcówkę -ed, ale odpowiada mu przymiotnik, który nie jest zakończony na -ing:
| impressed | impressive |
| delighted | delightful |
| stressed | stressful |
| scared | scary |
| ashamed | shameful |
| attracted | attractive |
Mamy też przymiotniki z końcówką -ing, którym odpowiada przymiotnik bez końcówki -ed:
| calm | calming |
| upset | upsetting |
| dizzy | dizzying |
| welcome | welcoming |
Spójrzcie na przykłady poniżej. Oczywiście nie są one najlepsze pod względem stylistycznym ze względu na powtórzenia, ale naszym zdaniem dobrze ilustrują różnice między dwiema formami przymiotników, pochodzących od tego samego czasownika:
| Yesterday's performance was absolutely delightful. All the spectators were delighted. | Wczorajsze przedstawienie było absolutnie zachwycające. Wszyscy widzowie byli zachwyceni. |
| The dizzying atmosphere of the disco was more that I could stand that night. I suddenly felt dizzy and I fainted. | Oszałamiająca atmosfera dyskoteki to było więcej, niż mogłem znieść tamtej nocy. Nagle zakręciło mi się w głowie i zemdlałem. |
| Her welcoming smile was enough to immediately make us all feel welcome. | Jej serdeczny uśmiech wystarczył, żebyśmy natychmiast poczuli się mile widziani. |
| I was really impressed with the cathedral. I don't think I've ever seen a more impressive building. | Byłem pod dużym wrażeniem katedry. Nie sądzę, żebym kiedykolwiek widział bardziej imponujący budynek. |
| That dog we saw last night looked really scary! I was so scared! | Pies, którego widzieliśmy w nocy, był przerażający! Byłam taka przerażona! |
Jak Wam się widzi to zagadnienie? Naszym zdaniem jest wprost fascynujące.
