Zamki rozdzielcze — distributive pronouns

Distributive pronouns, czyli zaimki rozdzielcze, to zaimki, których używamy w odniesieniu do członków czy elementów jakiejś grupy, w celu ich wyodrębnienia czy też zaznaczenia, że odnosimy się do indywidualnych elementów, a nie do masy.

zaimki rozdzielcze w języku angielskim

Do zaimków rozdzielczych najczęściej zaliczane są: each, either, neither, all, both, every, none, any.

Aby opanować poprawne użycie wymienionych słówek, trzeba przede wszystkim wiedzieć, że część z nich odnosi się do dwuelementowych zbiorów, a pozostałych używamy, gdy mowa o członkach większej grupy.

1 Kiedy mowa o parze osób lub rzeczy (czyli dwuelementowej grupie), użyjemy następujących zaimków:

each każdy, każda, każde
Each of my children has a driving licence.
both obaj, obie, oboje
Both of my sisters are students.
neither żaden, żadna, żadne
Neither of them wanted to go with him.
either któryś, któraś, któreś
Is either of you free tonight?

2 Kiedy mówimy o grupie, która składa się z więcej niż dwóch elementów, odpowiednikami wymienionych w tabeli w pkt 1 zaimków będą:

each każdy, każda, każde
Each of my three children has a driving licence.
all wszyscy, wszystkie
All of my sisters are students.
none żaden, żadna, żadne
None of them wanted to go with him.
any któryś, któraś, któreś
Are any of you free tonight?

Porównajmy teraz pary zaimków rozdzielczych, które bywają mylone.

each vs both

Przypuśćmy, że Robert ma dwie siostry i chce je zabrać do kina. Jeśli wybiorą się razem, bardziej odpowiedni będzie zaimek both w odniesieniu do sióstr, bo traktujemy je jako „komplet”.

Robert took both of his sisters to the cinema. Robert zabrał obie swoje siostry do kina.

Jeśli z jakiegoś powodu Robert preferuje pójść do kina z każdą z nich osobno (wiadomo, że relacje między rodzeństwem bywają napięte...), wybierzemy zaimek each:

Robert took each of his sisters to the cinema. Robert zabrał każdą ze swoich sióstr do kina. (Np. w piątek poszedł do kina z Mary, a w sobotę
z Jane.)

each vs all

Po pierwsze, zaimek each może być użyty w stosunku do poszczególnych członków grupy, która składa się zarówno z dwóch (tabela w pkt 1), jak i więcej (tabela w pkt 2) elementów.

Po drugie, w przypadku grupy, która ma więcej niż dwa elementy, each używa się, gdy mowa jest o określonej grupie ograniczonej liczbowo. Przypuśćmy, że mam w domu dwadzieścia roślin doniczkowych i w związku z wyjazdem proszę kogoś o zaopiekowanie się nimi przez jakiś czas. Opiekun/-ka musi poznać potrzeby mojej kolekcji, informuję zatem, że:

Each of my plants needs a lot of watering. Każda z moich roślin wymaga dużo podlewania.
All of my plants need a lot of watering. Wszystkie moje rośliny wymagają dużo podlewania.

Używając each, podkreślam odrębność każdej rośliny (bo przecież dla mnie są bardzo ważne i patrzę na nie jak na indywidualne okazy, prawda?). Zaimek all zbiera całą moją kolekcję do kupy.

Oczywiście, można też powiedzieć:

Each plant in my collection needs a lot of watering. Każda roślina w mojej kolekcji potrzebuje dużo podlewania.

Tylko że w tym zdaniu użyliśmy each jako przymiotnika rozdzielczego — czyli distributive adjective — a nie zaimka, a to zaimki są tematem w tej zakładce.

kiedy używamy zaimka each

  • zaimek each może być użyty razem z of i rzeczownikiem, co oznacza każdy/każda/każde z, np:
Each of my five sisters is a feminist. Każda z moich pięciu sióstr jest feministką.
Each of the boys was equipped with a pocket knife. Każdy z chłopców był wyposażony w scyzoryk.
  • dla emfazy, po rzeczowniku lub zaimku, np:
They have each made a huge effort. Każde z nich podjęło ogromny wysiłek. (Bez wyjątku.)
The girls were each handed a bunch of flowers. Każdej dziewczynce wręczono bukiet kwiatów. (Na pewno żadnej nie pominięto.)

W powyższych przykładach, miejsce each w zdaniu służy dodatkowemu podkreśleniu, że informacja dotyczy każdego z wymienionych członków wskazanej grupy.

either vs neither

Zarówno either, jak i neither używamy, gdy odnosimy się do członków dwuelementowej grupy, gdy chcemy powiedzieć żaden/
żadna/żadne z nich
. Różnica między either i neither polega na tym, że neither zawiera w sobie negację, czyli zgodnie z zasadą pojedynczego przeczenia w języku angielskim, w zdaniu nie można użyć innego negującego wyrazu.

Mamy zatem dwa sposoby na wyrażenie jednej informacji:

You can't take either of them. Nie możesz zabrać żadnego z nich. (Either sugeruje, że mowa o dwóch elementach, np. mam dwa długopisy i żadnego z nich nie możesz wziąć. Przeczenie ujmujemy w czasowniku: can't.)
You can take neither of them. Nie możesz zabrać żadnego z nich. (Neither sugeruje, że mowa o dwóch elementach, np. mam dwa długopisy i żadnego z nich nie możesz wziąć, a dodatkowo gramatyka wymaga, żeby użyć formy twierdzącej czasownika, bo przeczenie jest już ujęte w zaimku neither.)

either vs both

Na ogół różnica między either i both jest oczywista:

I like both of your designs. Podobają mi się oba twoje projekty (= Zrobiłeś dwa i każdy z nich jest ładny.)
I don't like either of your designs. Nie podoba mi się żaden z twoich projektów. (= Zrobiłeś dwa i nie podoba mi się ani jeden ani drugi.)

Czasem jednak either i both mogą wprowadzić trochę zamieszania. Spójrzcie na przykłady.

I can't accept either of your offers. Nie mogę przyjąć żadnej z twoich dwóch propozycji.
I can't accept both of your offers. Nie mogę przyjąć obu twoich propozycji.

Hmmm... Trochę zawiłe, prawda? Czy te zdania czymś się różnią? Jak je rozumieć?

I can't accept either of your offers.  Nie mogę przyjąć ani propozycji A, a ni B. Są nie do zaakceptowania.
I can't accept both of your offers. Mogę przyjąć albo propozycję A, albo B, ale nie obie.

Widzicie więc, że trzeba być przytomnym i zachować ostrożność, jeśli nie chcemy nieporozumień.

neither and none

Neither i none mają taki sam odpowiednik w języku polskim: żadna, żaden, żadne. Trzeba tylko zapamiętać, że neither odnosi się do zbioru dwóch, a none użyjemy w przypadku większej grupy. Jak to działa? Spróbujmy zilustrować przykładami.

Aha, jeszcze jedno. ;) Jeśli wybierzemy strukturęneither of, czyli żaden, żadna, żadne z, właściwy będzie czasownik w liczbie pojedynczej, jeśli kładziemy nacisk na poprawność językową. W codziennej wypowiedzi można też spotkać czasownik w liczbie mnogiej:

Neither of my roommates is/are interested in your offer. Żaden z moich współlokatorów nie jest zainteresowany twoją ofertą. (= mam dwoje współlokatorów)
'Would you rather be a teacher or a doctor?'
'Neither. I'm hoping for a career in show business.'
Wolałbyś być nauczycielem czy lekarzem?
Ani jednym, ani drugim. Mam nadzieję na karierę w showbiznesie.

Jak widzicie, powyższe przykłady odnoszą się do dwóch elementów. W przypadku większych grup zastosowanie ma none i — podobnie jak powyżej — właściwy będzie czasownik w liczbie pojedynczej, jeśli kładziemy nacisk na poprawność językową, a w codziennej wypowiedzi można spotkać czasownik w liczbie mnogiej:

None of my classmates has/have siblings. Nikt z moich kolegów z klasy nie ma rodzeństwa.
None of their relatives is/are eager to help them. Nikt z jego krewnych nie garnie się, żeby im pomóc.