Relative clauses - zdania względne w języku angielskim
1. Co to są relative clauses?
Relative clause, czyli zdanie podrzędne w zdaniu złożonym podrzędnie przydawkowym (inna nazwa: zdanie przydawkowe lub zdanie względne), w którym zawarta jest informacja o danej osobie lub przedmiocie, np.
| The child who has a blue hat is English. | To dziecko, które ma niebieską czapkę, jest Anglikiem. |
| The house which is painted pink belongs to a famous singer. | Ten dom, który jest pomalowany na różowo, należy do słynnej piosenkarki. |
Wyróżnione zdania to właśnie relative clauses, które precyzują nam, o kogo chodzi lub co mamy na myśli.
2. Słowa kluczowe — zaimki względne
a) aby wprowadzić zdanie względne używamy najczęściej następujących słów:
| who(m)/that | który, która, które, którzy (odnosi się tylko do ludzi) |
| which/that | który, która, które (odnosi się do przedmiotów, zwierząt i in.) |
| whose | czyj, czyja, czyje, którego, której... (używany do wskazywania przynależności) |
Popatrzmy na przykłady:
| This is the artist who painted this picture. | To jest artysta, który namalował ten obraz. |
| The person whom I told the secret is not leaky! | Osoba, której powierzyłam tajemnicę, nie jest niedyskretna! |
| The girl that you smiled at is my girlfriend. | Dziewczyna, do której się uśmiechałeś, to moja dziewczyna. |
| I bought a car which I fell in love with. | Kupiłam samochód, w którym się zakochałam. |
| That's the man whose dog keeps barking in front of my house. | To ten mężczyzna, którego pies cały czas szczeka pod moim domem. |
a1) Kiedy można używać that?
That może zastępować who, whom lub which, ale tylko w wypadku, kiedy nie występuje przed nim przecinek ani przyimek. Porównajmy przykłady, w których można stosować that z tymi, w których użycie that jest niedozwolone:
Najpierw sytuacje, w których możemy użyć that zamiast who, whom lub which:
| We want to employ a person who speaks five foreign languages fluently. | lub | We want to employ a person that speaks five foreign languages fluently. | Chcemy zatrudnić osobę która włada biegle pięcioma językami obcymi. |
| This is the girl whom I talked to yesterday. | lub | This is the girl that I talked to yesterday. | To ta dziewczyna, z którą rozmawiałem wczoraj. |
| At the restaurant they serve food which I like most. | lub | At the restaurant they serve food that I like most. | W tej restauracji podają takie jedzenie, które lubię najbardziej. |
Gdy mamy przecinki i przyimki (in, at, on, etc.) — dopuszczalna jest tylko wersja z who, whom lub which:
| The students, who are very intelligent, take part in the contest. | Studenci, którzy są bardzo inteligentni, biorą udział w konkursie. |
| The room in which my baby sleeps is very airy. | Pokój, w którym śpi moje dziecko, jest bardzo przestronny. |
| The one, whom you gave the present, is my sister. | Osoba której wręczyłeś prezent, jest moją siostrą. |
a2) Kiedy można opuścić who, whom, which, that?
Zasada jest taka, że dozwolone jest opuszczenie who, whom, which, that, o ile zaimek ten odnosi się do podmiotu, tylko do dopełnienia, czyli innymi słowy — who, whom, which, that można opuścić tylko wtedy, gdy nie opisujemy wykonawcy czynności.
W praktyce wygląda to następująco:
Możemy omijać who, whom, which, that w zdaniach typu:
| Is there anything that I could do for them? | lub | Is there anything I could do for them? | Czy jest coś, co mógłbym dla nich zrobić? (Tutaj that odnosi się do „czegoś”, a podmiotem nie jest coś tylko ja, który mogę to coś zrobić.) |
| The boy whom you tried to call was unavailable all week. | lub | The boy you tried to call was unavailable all week. | Chłopak, do którego usiłowałeś się dodzwonić, był poza zasięgiem przez cały tydzień. (You to podmiot, a whom odnosi się do chłopca.) |
| She is the person who I am going to live with. | lub | She is the person I am going to live with. | To jest osoba, z którą będę mieszkać. (Who, czyli ona, ale ja będę mieszkać, czyli wykonywać czynność.) |
| This is the surpsise which we prepared for you. | lub | This is the surprise we prepared for you. | To jest niespodzianka, którą dla ciebie przygotowaliśmy. (Which czyli niespodzianka, ale niespodzianka czynności nie wykonuje, tylko my.) |
ale nie można tych słów opuścić, gdy mamy do czynienia ze zdaniami takimi jak:
| The cat which sits on the sofa is very old. | Kot, który siedzi na kanapie, jest bardzo stary. (Kot wykonuje czynność, a więc jest podmiotem i niezbędne jest użycie which.) |
| Where is the student that fell asleep during my lesson? | Gdzie jest ten uczeń, który usnął podczas mojej lekcji? (Nie można ominąć that, bo słowo to odnosi się do ucznia — wykonawcy czynności.) |
| Mike who plays the piano lives in the same town as you. | Mike, który gra na pianinie, mieszka w tym samym mieście co ty. (Nie można pominąć who, bo odnosi się do podmiotu, którym jest Mike.) |
Zwróćmy również uwagę na to, że nigdy nie możemy opuścić whose — w tym przypadku zostaje nam tylko jedna opcja:
| A mother-in-law is a woman whose child is married. | Teściowa to kobieta, której dziecko jest po ślubie. |
b) Inne słowa kluczowe
Dodatkowo, za pomocą zdań względnych możemy precyzować czas, miejsce i powody. W tym celu używamy:
| when | kiedy |
| where | gdzie |
| why | dlaczego |
Dla zobrazowania kilka przykładów:
| The times when I used to forgive you are over! | Czasy, kiedy ci wybaczałem, skończyły się! |
| This is the place where we are going to stay overnight. | To jest to miejsce, w którym zostaniemy na noc. |
| Do you really want to know the reason why I quitted school? | Czy naprawdę chcesz znać powód, dlaczego rzuciłem szkołę? |
