Have jako czasownik główny
Czasownik have jest jednym z pierwszych czasowników, które poznajemy w procesie nauczania języka angielskiego. Jest to czasownik specyficzny, ponieważ może pełnić dwie funkcje: czasownika głównego dla wyrażenia stanu (w znaczeniu mieć) lub czynności oraz czasownika posiłkowego, którego rola jest tylko gramatyczna - have jest wtedy częścią orzeczenia w niektórych czasach czy strukturach gramatycznych.
Omówimy teraz użycie czasownika have jako czasownika głównego.
have jako czasownik główny dla wyrażenia stanu
Podstawowym znaczeniem have jest:
| have | mieć, posiadać |
Spójrzcie na przykłady w zdaniach:
| I have a house with a huge garden. | Mam dom z wielkim ogrodem. |
| She has a beautiful new dress. | Ona ma śliczną nową sukienkę. |
| They have a good idea. | Oni mają dobry pomysł. |
| Do you have any brothers or sisters? | Masz jakieś rodzeństwo? |
| We don't have much time. | Nie mamy dużo czasu. |
| Sheila doesn't have any pets. | Sheila nie ma żadnych zwierząt domowych. |
| Does Pete have a driving licence? | Czy Pete ma prawo jazdy? |
W przykładach z tabeli powyżej widzicie, że w zdaniach w czasie teraźniejszym obok formy have pojawia się też has.
Has to forma czasu teraźniejszego dla 3. os. liczby pojedynczej (she/he/it has).
| I have a house with a huge garden. | Mam dom z wielkim ogrodem. |
| She has a beautiful new dress. | Ona ma śliczną nową sukienkę. |
Jak również widać w tabeli, pytania i przeczenia tworzymy tak jak w przypadku innych czasowników głównych, czyli za pomocą operatorów do i does w czasie teraźniejszym.
have i have got
W zdaniach tego typu w nieformalnym języku (zwłaszcza w mowie i zwłaszcza w brytyjskiej odmianie języka) bardzo często zamiast have pojawia się have got (tylko w czasie teraźniejszym):
| I have got a house with a huge garden. | Mam dom z wielkim ogrodem. |
| She's got a beautiful new dress. | Ona ma śliczną nową sukienkę. |
| They've got a good idea. | Oni mają dobry pomysł. |
| Have you got any brothers or sisters? | Masz jakieś rodzeństwo? |
| We haven't got much time. | Nie mamy dużo czasu. |
| Sheila hasn't got any pets. | Sheila nie ma żadnych zwierząt domowych. |
| Has Pete got a driving licence? | Czy Pete ma prawo jazdy? |
Jak widać w tabeli, gdy dodajemy got, pytania tworzymy przez inwersję, a przeczenia przez haven't i hasn't.
have jako czasownik główny dla wyrażenia stanu w czasie przeszłym
Have należy do czasowników nieregularnych (have - had - had). W czasie przeszłym dla wszystkich osób liczby pojedynczej i mnogiej użyjemy formy had:
| My grandparents had three horses. | Moi dziadkowie mieli trzy konie. |
| My grandfather had two wives. | Mój dziadek miał dwie żony. |
| Jane had a problem with the new laptop. | Jane miała problem z nowym laptopem. |
Dla przeczeń i pytań, tak jak w przypadku innych czasowników głównych w czasie przeszłym, użyjemy operatora did:
| They didn't have a choice. | Nie mieli / Nie miały wyboru. |
| He didn't have a driving licence. | On nie miał prawa jazdy. |
| Did you have a map with you, Derek? | Derek, czy miałeś ze sobą mapę? |
| Did your grandfather have any siblings? | Czy twój dziadek miał jakieś rodzeństwo? |
Uwaga! Trzeba tu zwrócić uwagę, że have wyraża w tym kontekście stan, a nie czynność (czyli „coś mam”, a nie „coś robię”), a więc nie będzie użyte w formie continuous!
have jako czasownik główny dla wyrażenia czynności
Have jako czasownik główny pojawia się często w różnych kolokacjach, gdzie tłumaczenie na język polski wynika z połączenia wszystkich elementów kolokacji, tak jak np. tutaj:
| have an argument | kłócić się |
| have a shower | brać prysznic |
| have a cigarette | palić papierosa |
Uwaga! W powyższych przykładach czasownik have użyty jest do wyrażenia czynności, a nie stanu (czyli „coś robię”, a nie „coś mam”) a zatem może pojawić się również w formie continuous.
Spójrzcie, jak have w takich kolokacjach wygląda w zdaniach:
| They are having an argument. | Oni się kłócą. |
| Have a good time! | Baw się dobrze! |
| He is having a shower. | On bierze prysznic. |
| She had scrambled eggs for breakfast. | Ona zjadła jajecznicę na śniadanie. (Nie jest błędem powiedzieć She ate scrambled eggs for breakfast, ale have w takim zdaniu brzmi „bardziej po angielsku”, z kolei „bardziej po polsku” brzmi tłumaczenie Ona zjadła jajecznicę na śniadanie.) |
| Have a cigarette. | Poczęstuj się papierosem. / Zapal sobie. |
| Let's have a swim. | Popływajmy. |
| She had a baby last month. | Urodziła dziecko w zeszłym miesiącu. |
Gdy czasownik have jest czasownikiem głównym, który wyraża czynność, pytania i przeczenia zbudujemy według zasad czasu, w którym chcemy tę czynność wyrazić, np:
| Why is he having a shower now? | Dlaczego on teraz bierze prysznic? |
| Will you be having a bath later? | Będziesz się później kąpać? |
| Do you often have scrambled eggs for breakfast? | Często jesz jajecznicę na śniadanie? |
| Were they having an argument when you came back? | Czy kiedy wróciłeś, akurat się kłócili? |
| Did Nina have a baby last month? | Czy Nina urodziła dziecko w zeszłym miesiącu? |
Uwaga! Trzeba też pamiętać, że w tym kontekście have nie zastąpimy przez have got.
| Let's have |
| He is having |
Więcej o różnicy między have i have got przeczytacie w osobnej zakładce.
have jako czasownik główny i posiłkowy w jednym zdaniu
Wspomnieliśmy na początku, że czasownik have jest specyficzny. Jeśli nie świadczą o tym dotychczasowe wyjaśnienia, co powiecie na takie zdania:
| Have you ever had porridge for breakfast? | Jadłeś kiedyś na śniadanie owsiankę? |
| Nina hasn't had breakfast yet. | Nina nie jadła jeszcze śniadania. |
| I hadn't had any problems with the car until you started driving it! | Nie miałam żadnych problemów z samochodem, dopóki ty nie zacząłeś nim jeździć! |
| I wouldn't have had any complaints about their stay if they hadn't had a bath twice a day! | Nie miałbym żadnych uwag do ich pobytu, gdyby nie kąpali się dwa razy dziennie! |
Od form have, has, had mieni się w oczach, prawda? To dlatego, że czasownik have występuje tu zarówno jako czasownik posiłkowy jak i czasownik główny, a że mamy różne czasy i konstrukcje gramatyczne oraz podmiot czasem w 3. os. l.poj., mniej wprawne oko może postrzegać te zestawienia jako miszmasz. Zapewniamy Was jednak, że wszystko z tymi zdaniami jest w porządku. Dla ułatwienia Wam analizy, have w funkcji czasownika głównego wyróżniliśmy w tych przykładach podkreśleniem.