Czasowniki posiłkowe do/have/be
Czasowniki be, do i have są dość specyficzne. Wszystko dlatego, że są bardziej wszechstronne od pozostałych czasowników. Co to znaczy? Ano to, że be, do i have mogą w zdaniu występować w dwóch różnych funkcjach: jako zwykłe czasowniki, w tym czasowniki główne i jako czasowniki posiłkowe (auxiliary verbs). Już uspokajamy — czasowniki posiłkowe nie są do jedzenia. Do czego są? Wyjaśniamy pokrótce trochę niżej.
have/be/do jako czasowniki główne
Jako główne czasowniki (main verbs), czasowniki be, do i have niosą konkretne znaczenie:
| playdo | robić |
| playhave | mieć |
| playbe | być |
Widać to w przykładach poniżej:
| playI do my homework for half an hour every day. | Odrabiam lekcje codziennie przez pół godziny. |
| I did something terrible yesterday. | Zrobiłem wczoraj coś strasznego. |
| playWe have two cars. | Mamy dwa samochody. |
| I had a great English teacher in secondary school. | W szkole średniej miałam świetną nauczycielkę angielskiego. |
| Freddie is a very talented musician. | Freddie jest bardzo zdolnym muzykiem. |
| The food was delicious! | Jedzenie było pyszne! |
have/be/do jako czasowniki posiłkowe
Po drugie, be, do i have mogą też być czasownikami posiłkowymi, czyli pomocniczymi, wspomagającymi (inaczej: operatorami). Po angielsku nazywamy je wtedy auxiliary verbs, a używamy w niektórych czasach do tworzenia pytań:
| playDo you speak French? | Mówisz po francusku? |
| playHave you always lived here? | Zawsze tu mieszkaliście? |
| Are you looking for me? | Mnie szukasz? |
i przeczeń:
| playI don't understand you. | Nie rozumiem cię. |
| playWe haven't changed anything. | Niczego nie zmieniliśmy. |
| She's not answering! | Ona nie odpowiada! |
Jako czasowniki posiłkowe (auxiliary verbs) be, do i have nie znaczą ... nic. Jak w przykładach powyżej, sygnalizują tylko, w jakim czasie gramatycznym się wypowiadamy. Czasownikami głównymi w tych zdaniach, dzięki którym orzeczenie nabiera znaczenia, są speak, live, look for, understand, change i answer.
ten sam czasownik w dwóch funkcjach
Problemem często okazują się zdania, w których do lub have pojawiają się w obu funkcjach – jako czasownik posiłkowy i główny:
| playDo you do aerobics? |
| playWe don't do aerobics. |
| playWhat do you do? |
| playWe don't do business with them. |
| playHave you always had a dog? |
| playWe haven't had a dog before. |
| playHas she had three husbands? |
| playWe haven't had any problems with the scanner since we bought it. |
| playI have had a cup of coffee already. |
| play I'd had (= I had had) three nose surgeries before I met you. |
| playHad you had such problems before you moved out? |
| playI remembered I had already had lunch. |
Zgodzicie się, że nagromadzenie podobnych form czasownika w jednym zdaniu może doprowadzić do zawrotów głowy? Od razu włącza się czerwona lampka z pytaniem, czy to aby nie błąd. Uspokajamy nerwowych — nie, żadnych błędów tu nie ma. Te zdania mają właśnie tak wyglądać. I już spieszymy z wyjaśnieniami dlaczego.
| playDo you do aerobics? | Ćwiczysz (dosł. robisz) aerobik? |
| playI don't do aerobics. | Nie ćwiczę aerobiku. |
| playWhat do you do? | Czym się zajmujesz w życiu? (dosł. Co robisz?) |
| playWe don't do business with them. | Nie robimy z nimi interesów. |
| Pierwsze do w każdym zdaniu (w formie przeczącej don't) to operator konieczny do utworzenia pytania lub przeczenia w Present Simple. Drugie do to czasownik główny. | |
| playHave you always had a dog? | Zawsze mieliście psa? |
| playWe haven't had a dog before. | Nie mieliśmy wcześniej psa. |
| playHas she really had three husbands? | Czy ona naprawdę miała trzech mężów? |
| playWe haven't had any problems with the scanner since we bought it. | Odkąd kupiliśmy ten skaner, nie mieliśmy z nim żadnych kłopotów. |
| playI have had a cup of coffee already. | Już miałam (piłam) dzisiaj kawę. |
| Pierwsze have w każdym zdaniu (w 2 os. l.poj. has) jest jedynie funkcyjne, służy do utworzenia zdania oznajmującego, pytania lub przeczenia (wtedy mamy haven't/hasn't) w Present Perfect. Had to druga część tego orzeczenia, czyli forma past participle od have jako czasownika głównego. | |
| play I'd had (=I had had) three nose surgeries before I met you. | Zanim cię poznałem, miałem trzy operacje nosa. |
| playHad you had such problems before you moved out? | Czy miałaś takie problemy, zanim się wyprowadziłaś? |
| playI remembered I had already had lunch. | Przypomniało mi się, że już miałem lunch. |
| Pierwsze had w każdym zdaniu to operator charakterystyczny dla czasu Past Perfect, drugie had to forma past participle czasownika głównego have. | |
podsumowanie
Pora spojrzeć na zestawienie zdań, w których be, do i have zostały użyte w funkcji czasownika głównego i czasownika posiłkowego:
| playI have a problem. | Mam problem. | Present Simple, czasownik have w znaczeniu mieć, czyli jako czasownik główny. |
| playI have spent some money on new cosmetics. | Wydałam trochę pieniędzy na nowe kosmetyki. | Present Perfect – czasownik have jest tu jedynie funkcyjny. Dopiero spend informuje nas o właściwej czynności. |
| playIs he tired? | Czy on jest zmęczony? | Present Simple, czasownik w znaczeniu być – jako łącznik w orzeczeniu, które składa się z dwóch elementów: łącznika jest i orzecznika zmęczony, dodatkowo po inwersji tworzącej pytanie. :-) |
| playShe was cooking. | Ona gotowała. | Past Continuous, czasownik be (w czasie przeszłym was) jest tu jedynie funkcyjny – ustawia aspekt niedokonanej czynności w czasie przeszłym. Czasownikiem głównym jest cook. |
| playI did my homework. | Zrobiłem pracę domową. | Past Simple, czasownik do w znaczeniu robić w czasie przeszłym, czyli jako czasownik główny |
| playDid you write your essay? | Napisałeś wypracowanie? | Past Simple, czasownik do w formie przeszłej did służy tu jedynie do utworzenia pytania. Czasownikiem głównym jest write. |
Na osobnych stronach piszemy bardziej szczegółowo o każdym z tych trzech czasowników, zarówno w roli czasownika posiłkowego, jak i — dla pełnego obrazu i łatwiejszego rozróżnienia — czasownika głównego.
