Czasownik modalny could

Kolejny czasownik modalny, który bierzemy pod lupę, to:

Could ma różne zastosowania, najczęściej czasownik ten tłumaczony jest jako czas przeszły od umieć i móc, czyli umiałem, mogłem (oraz, oczywiście: umiałam, mogłam, umieliśmy, itd.). W dalszej części artykułu przeczytacie o pozostałych kontekstach, w których używa się could, ponieważ czasownik ten określa nie tylko przeszłą umiejętność, ale także zdolność do wykonywania jakiejś czynności oraz możliwość.

Budowa zdania z czasownikiem could podlega takim samym zasadom, jakie dotyczą innych czasowników modalnych, czyli:

zdanie twierdzące z czasownikiem could

Do could dodajemy bezokolicznik czasownika głównego:

pytania z czasownikiem could

W pytaniach stosujemy inwersję:

przeczenia z czasownikiem could

Forma przecząca powstaje przez dodanie not do could (w skrócie: couldn't):

Czasownik główny pozostaje w formie bezokolicznika:

Skoro wszystko takie proste, powiedzcie nam, jakim cudem uczniowie robią tyle błędów w strukturze zdania z could i innymi czasownikami modalnymi? Inwencja niekiedy jest bardzo zaskakująca... Widzieliśmy już takie ‚‚kwiatki” jak didn't can, could doing, do you can... Czasem warto jednak poskromić zapędy twórcze!

Zakładamy zatem, że budowę zdania macie po tym wstępie już opanowaną. Pora na zastosowanie could w kontekście.

kiedy używać czasownika could

Czasownik could jest przydatny w wielu sytuacjach:

1. Do mówienia o zdolności lub umiejętności (lub ich braku) w czasie przeszłym:

   I couldn't swim when I was your age.	W twoim wieku nie umiałem pływać.
   My late grandfather could play the piano.	Mój ś.p. dziadek potrafił grać na pianinie.
   I could swim when I was four years old.	Umiałem pływać w wieku czterech lat.
   When she was in secondary school, she still couldn't speak any foreign language.	Kiedy była w szkole średniej, nie mówiła jeszcze w żadnym obcym języku.
   My daughter could count to one hundred when she was four.	Moja córka umiała liczyć do stu, kiedy miała cztery lata.
   Could you ride a bike when you were my age?	Umiałeś jeździć na rowerze, kiedy byłeś w moim wieku?
   He invited me to a disco but I couldn't dance. I was so embarrassed!	Zaprosił mnie do dyskoteki, ale nie umiałam tańczyć. Ale było mi głupio!

2. Do wyrażania uprzejmych próśb i do pytania o pozwolenie:

   Could I leave earlier today?	Czy mógłbym dziś wyjść wcześniej?
   Could I open the window?	Czy mógłbym otworzyć okno?
   Could I have some water, please?	Czy mógłbym prosić o trochę wody?
   Could you open the door?	Czy mógłbyś otworzyć drzwi?
   Could we sit in the front row?	Czy moglibyśmy usiąść w pierwszym rzędzie?
   Could you speak up, please?	Czy mógłbyś mówić głośniej?

3. Do wyrażania możliwego stanu w przeszłości (w znaczeniu czasami/często było, bywało):

   My dog could get really angry when you touched him.	Mój pies czasem bardzo się złościł, kiedy się go dotykało.
   It could be really warm here in May.	Tutaj w maju bywało bardzo ciepło.
   Jessica could be stubborn at times.	Jessica bywała czasami uparta.
   These bags could cost up to as much as several hundred pounds.	Te torebki kosztowały czasem nawet kilkaset funtów.
   Your son could be a real pain in the neck when he was a kid.	Państwa syn bywał prawdziwym utrapieniem jako dziecko.

4. Z czasownikami postrzegania zmysłowego, np. see, hear, smell, jako odpowiednik zdań twierdzących w Simple Past oraz zamiast did w pytaniach i przeczeniach:

   I couldn't see Fiona. Are you sure she was there?	Nie widziałem Fiony. Jesteś pewien, że tam była?
   Could you hear me?	Słyszałeś mnie?
   I could smell something strange.	Czułem jakiś dziwny zapach.
   I could see you but I couldn't hear you.	Widziałem cię, ale cię nie słyszałem.
   Could you feel it?	Czułeś to?

5. Do wyrażania domysłów z dość dużą dozą powątpiewania, zarówno w odniesieniu do teraźniejszości, przyszłości, jak i przeszłości (wtedy z perfect infinitive):

   Are you looking for Mary? She could be at home.	Szukasz Mary? Może jest w domu.
   What's that man doing over there? He could be waiting for you.	Co tam robi ten człowiek? Może czeka na ciebie.
   Aren't you going to take part in this competition? You could win.	Nie zamierzasz wziąć udziału w tym konkursie? Może wygrasz.
   Josh hasn't come. He could have forgotten.	Josh nie przyszedł. Może zapomniał.
   Tamara was late for class yesterday. She could have overslept.	Tamara spóźniła się wczoraj na zajęcia. Może zaspała.

6. W formie przeczącej do wyrażania domysłów o wysokim stopniu pewności, które dotyczą przeszłości (czasownik główny jest wtedy w formie perfect infinitive):

   I couldn't have told you that last week. I've only just found out myself.	Nie mogłem ci tego powiedzieć (= na pewno ci tego nie powiedziałem) w zeszłym tygodniu. Sam się dopiero co dowiedziałem.
   I'm sure she didn't get in that car with them. She couldn't have been so careless.	Jestem pewien, że nie wsiadła z nimi do tego samochodu. Nie mogła być (= na pewno nie była) taka nieostrożna.
   You couldn't have seen me here yesterday. I was out of town.	Nie mogłeś mnie tu wczoraj widzieć (= na pewno mnie tu wczoraj nie widziałeś). Byłem poza miastem.
   He couldn't have done that single-handedly. Someone must have helped him.	Nie mógł tego zrobić (= na pewno tego nie zrobił) w pojedynkę. Ktoś musiał mu pomagać.
   Jessica couldn't have invited Pete. She hates him. He must have gatecrashed.	Jessica nie mogła zaprosić (= na pewno nie zaprosiła) Pete'a. Nienawidzi go. Na pewno wcisnął się bez zaproszenia.

7. Do wyrażenia możliwości zrobienia czegoś. Deklaracja dotycząca przyszłości jest mniej konkretna, mniej zdecydowana niż w przypadku użycia can w tym samym kontekście.

   I could come to your office some time next week.	Mógłbym przyjść do waszego biura w przyszłym tygodniu.
   We could be here after school. What about you?	Moglibyśmy tu być po szkole. A wy?
   I could pick the documents up tomorrow before work. Won't that be too late?	Mógłbym odebrać dokumenty jutro przed pracą. Czy to nie będzie za późno?
   The doctor could see you tomorrow at 10 a.m. Is that ok?	Lekarz mógłby panią przyjąć jutro o 10.00 rano. Czy to pani pasuje?
   I could buy these shoes...	Mogłabym kupić te buty... (Ale w sumie nie jestem jeszcze zdecydowana.)
   Could the firemen rescue the dog?	Czy strażacy mogliby uratować tego psa?
   What time could you come here?	O której godzinie moglibyście tu przyjechać?

8. Do wyrażania potencjalnej możliwości w przeszłości — mówimy wtedy, że coś było prawdopodobne, ale się nie wydarzyło. Konieczne jest użycie could z perfect infinitive.

   Why did you do that? You could have caused an accident!	Dlaczego to zrobiłeś? Mogłeś spowodować wypadek! (Na szczęście do wypadku nie doszło.)
   I didn't work hard enough on my English. I could have made more progress.	Nie pracowałem wystarczająco nad angielskim. Mogłem zrobić większe postępy. (Miałem potencjał, ale nie wykorzystałem go.)
   Don't you realise?! She could have died!	Nie rozumiesz? Mogła umrzeć! (Ale tak się nie stało.)

Zachęcamy również do zapoznania się z informacjami na temat czasownika can, które znajdziecie w osobnej zakładce.