Wyrażenia i idiomy z rzeczownikiem hand
Łapy przy sobie, czyli od rękopisu do rękoczynów
Pan Zenek, mój sąsiad z parteru, ma bardzo ciekawy życiorys. Lata temu, kiedy pracował jako ochroniarz w bibliotece, pokusił się o kradzież cennego rękopisu. Mówi, że nie wie, co go wtedy podkusiło – przecież jak dotąd cieszył się nieskalaną reputacją. Może chodziło o zdobycie pieniędzy, aby zaimponować ojcu pewnej dziewczyny, którego chciał prosić o jej rękę? A może po prostu miał dosyć życia z łapy do papy? Wszystko ułatwił fakt, że nikt nie patrzył panu Zenkowi na ręce – teraz jego ówczesne szefostwo zapewne wyznaje zasadę, że kontrola to wyższa forma zaufania.
Tak czy siak, stało się. Pan Zenek schował zdobycz w rękawie, ale że ma dwie lewe ręce, wyszło trochę nieudolnie. Słabo przemyślana (a raczej spontaniczna) akcja zakończyła się pościgiem, w ferworze doszło do rękoczynów i ostatecznie pana Zenka dopadła ręka sprawiedliwości. Nieoczekiwanie pomocną dłoń wyciągnął lokalny biznesman, który poręczył za pana Zenka, choć nie bardzo było mu to na rękę (obawiał się nieco utraty wiarygodności, wstawiając się za – było nie było – złodziejem). Ale w końcu ręka rękę myje, a pan Zenek wyświadczył mu kiedyś drobną, ale istotną przysługę – takich rzeczy się nie zapomina.
Pan Zenek, ujęty tak humanitarną postawą, z ręką na sercu obiecał, że nigdy więcej nie dopuści się podobnego wyskoku. Po wyjściu z aresztu zajął się rękodzielnictwem – zajęciem znacznie bezpieczniejszym, które nie jest źródłem tylu pokus. Twierdzi, że dwie lewe ręce nie stanowią żadnej przeszkody.
Czy znacie angielskie odpowiedniki wytłuszczonych w powyższym tekście fragmentów? Spójrzcie na nasze propozycje:
manuscript | rękopis |
propose to somebody | prosić o rękę |
live from hand to mouth | żyć z dnia na dzień (zasłyszany regionalizm: z łapy do papy) |
breathe down somebody's neck | patrzeć komuś na ręce |
sleeve | rękaw |
be all fingers and thumbs | mieć dwie lewe ręce |
fistfight/struggle | rękoczyny, walka na pięści / szarpanina, bójka |
the long arm of the law | ręka sprawiedliwości |
give/lend somebody a helping hand | wyciągnąć pomocną dłoń |
bail somebody out | poręczyć za kogoś |
suit somebody/ suit one's book | być komuś na rękę |
You scratch my back and I'll scratch yours. | ręka rękę myje |
in all conscience / in good conscience | z ręką na sercu |
handicraft | rękodzielnictwo |
W języku polskim mamy bardzo dużo zwrotów, wyrażeń, idiomów z ręką. Przyjrzyjmy się, jak sytuacja wygląda w języku angielskim. Pewnie wszyscy wiecie, że ręka po angielsku to
hand |
handhand
dłoń, ręka
Oto kilka przykładów popularnych słów, których elementem jest hand:
handwriting | charakter pisma; pismo odręczne |
handful | garść (tyle, ile się zmieści w dłoni); garstka (mało) |
handy | przydatny; będący pod ręką |
hand-held | ręczny (np. kamera); przenośny (np. komputer) |
handle | klamka; uchwyt; trzonek |
handrail | poręcz |
handbag | torebka |
handyman | złota rączka, majster-klepka |
handbrake | hamulec ręczny |
handball | piłka ręczna |
hand luggage | bagaż podręczny |
second-hand | z drugiej ręki, używany |
handwritinghandwriting
pismo ręczne, charakter pisma
handfulhandful
garść
handlehandle
uchwyt, klamka
handbaghandbag
torebka damska
handbrakehandbrake
hamulec ręczny
handballhandball
piłka ręczna
hand – zastosowanie
Śmieszny śródtytuł? Chyba większości z Was znany jest cytat z fraszki Jana Kochanowskiego: „Ślachetne zdrowie / Nikt się nie dowie / Jako smakujesz / Aż się zepsujesz”. Ostatnio jestem z tym fragmentem za pan brat – moją koleżankę dotkliwie ugryzł w rękę pies, więc uciążliwości związane z niesprawną kończyną omawiamy na każdym spotkaniu. Mimo że koleżanka jest praworęczna (right-handed), a poszkodowana ręka lewa, wiele codziennych czynności stało się sporym problemem.
Żeby jednak nie demonizować psów, na marginesie dodam, że okoliczności napaści były niejednoznaczne i koleżanka dawno już krewkiemu futrzakowi wybaczyła.
Warto wspomnieć, że ręce odgrywają dużą rolę także w innych sytuacjach towarzyskich. ;) Zaczyna się od uściśnięcia dłoni na powitanie (czasem trzeba machnięciem dłoni zasygnalizować swoją obecność), a na pożegnanie możemy pomachać komuś ręką, np. z okna pociągu.
wave one's hand wave at/to somebody |
machać do kogoś ręką |
shake somebody by the hand shake somebody's hand shake hands with somebody |
uścisnąć komuś dłoń, podać sobie ręce |
wave somebody goodbye/wave goodbye to somebody | pomachać do kogoś na pożegnanie |
wavewave
machać (np. ręką)
shake handsshake hands
uścisnąć sobie ręce / dłonie
Bez pomocy rąk w ogóle trudno by było się z kimś skontaktować. To przecież ręką trzymamy (hold) telefon, ręką – konkretnie palcami – przyciskamy (press) klawisze lub wprowadzamy (insert) numer... Spokojnie można powiedzieć, że ręczne czynności zajmują w dobrych słownikach po kilka stron! Co z tego wyłuskaliśmy dla Was? Spójrzcie na nasz mały słownik tematyczny.
trzymaj mnie mocno
catch | łapać |
Now try catching the ball with one hand. | |
throw | rzucać |
She threw a stone at me! | |
seize | chwytać, łapać |
They seized my arms and frogmarched me out of the room. | |
clutch | kurczowo trzymać, ściskać |
Clutching the purse to her chest, she pushed through the crowd. | |
hold | trzymać, przytrzymać |
Could you hold the door for me, please? | |
grasp | chwycić, złapać za coś i ścisnąć |
The man reached out for the ball and grasped it with both hands. | |
grip | mocno chwycić, ściskać |
He gripped the rope and pulled it. | |
cling to somebody/something | trzymać się kogoś/czegoś kurczowo |
Clinging to the handrail, she took slow steps down the slippery path. | |
snatch | chapnąć, chwycić, wyrwać |
He suddenly snatched the wallet out of my hand. |
przepychanki
pull | ciągnąć |
You need to pull that string to flush the toilet. | |
drag | ciągnąć, wlec |
The man dragged the canoe onto the shore. | |
tug | pociągnąć, szarpać za coś |
Stop tugging on my sleeve! | |
yank | wyrwać, szarpnąć |
He yanked the knob too hard and the drawer fell onto the floor, landing on his toes. | |
push | pchać |
Don't push the door. It opens automatically. | |
shove | mocno popchnąć; rzucić niedbale, w pośpiechu |
She shoved the bag on the sofa and ran to the kitchen. |
syndrom niespokojnych rąk
tamper with something | majstrować/manipulować przy czymś |
The key won't turn. The lock must have been tampered with. | |
fumble | grzebać, szperać; nieporadnie obchodzić się z czymś |
Jess woke up and fumbled for the phone on the bedside table. | |
toy with something | bawić się (np. włosami) |
She was toying with her hair, her eyes glued to the screen. | |
fiddle with something | bawić się czymś, bezmyślnie obracać coś w dłoni |
Stop fiddling with the scissors! Put them away. | |
twiddle (with) something | bawić się czymś, bezmyślnie obracać coś w dłoni; przebierać palcami |
He was leaning against the door of the car, twiddling with the keys. |
raczej przyjemne
pat | poklepać |
The girl patted the kitten on the head. | |
stroke | głaskać |
My dog doesn't like being stroked by strangers. | |
rub | pocierać, masować |
Rub your arm with this ointment twice a day. | |
tickle | łaskotać |
My cat loves being tickled behind the ears. |
zazwyczaj bolesne
slapslap
uderzyć dłonią, dać klapsa, spoliczkować
slap | uderzyć dłonią, dać klapsa, spoliczkować |
I lost my temper and slapped his face. | |
smack | dać klapsa |
I don't remember ever being smacked by my parents. | |
wring | wykręcić, wyżymać |
Can you wring out the washing and hang it out in the garden? | |
wrench | szarpnąć; wykręcić |
He wrenched the photos out of my grasp and quickly walked away. Jack wrenched Pete's arm in a fight. |
z ręki do ręki
On, in, at, to, by, from, out... Takie krótkie wyrazy, a niejednemu uczniowi spędzają sen z powiek. Przyjrzyjmy się przykładowym wyrażeniom z rzeczownikiem hand, w których występują te kłopotliwe elementy językowe.
by handby hand
ręcznie
by hand | ręcznie |
You expect me to wash your clothes by hand?! You must be joking! | |
in hand | bieżący, aktualnie omawiany, w toku |
Let's focus on the matter in hand, shall we? There'll be time for extra questions afterwards. | |
at hand | bliski, w zasięgu ręki, do dyspozycji |
Several ambulances will be at hand throughout the music festival. | |
(dismiss/reject/refuse something) out of hand | (odrzucić coś) z marszu, od ręki, od razu |
You shouln't have rejected his offer out of hand. It wasn't that bad. | |
On the one hand... On the other hand... | Z jednej strony... Z drugiej strony... (gdy np. rozważamy wady i zalety czegoś) |
On the one hand, the investment might bring us millions. On the other hand, it's quite risky. | |
Hands off! | Łapy precz! Zabieraj łapy! |
Hands off my bike! |
Spójrzmy teraz na przykłady angielskich idiomów i innych wyrażeń, w których pojawia się hand, czyli ręka. Ponieważ jest ich multum, wybraliśmy naszym zdaniem najciekawsze i pogrupowaliśmy je tematycznie, oczywiście według subiektywnych kryteriów. Może dzięki temu łatwiej będzie Wam je zapamiętać?
hand w idiomach o relacjach
eat out of somebody's hand | jeść komuś z ręki |
gain the upper hand | zdobyć przewagę |
bite the hand that feeds you | gryźć/kąsać rękę, która cię karmi |
raise a hand against somebody | podnieść na kogoś rękę |
give/lend somebody a hand with something | pomóc komuś z czymś |
pay somebody a back-handed/left-handed compliment | powiedzieć komuś dwuznaczny komplement |
know somebody like the back/palm of one's hand | znać kogoś jak własną kieszeń |
to glad-hand somebody | witać się z kimś, rozdawać uściski (zwykle w odniesieniu do np. polityków ściskających dłonie publiczności na wiecu, gwiazd witających się z fanami, itp.) |
to tie somebody's hands | związać komuś ręce |
play (right) into somebody's hands | rozgrywać coś nieświadomie po myśli przeciwnika |
hand w idiomach o winie i karze
dirty one's hands | splamić sobie ręce |
have somebody's blood on one's hands | mieć na rękach czyjąś krew |
fall into the wrong hands | wpaść w złe/niepowołane ręce |
catch somebody red-handed/catch somebody with one hand in a cookie jar | złapać kogoś na gorącym uczynku |
wash one's hands of something | umywać od czegoś ręce |
take the law into one's own hands | samemu wymierzyć sprawiedliwość |
have clean hands | mieć czyste ręce |
have one's hand in the till | okradać pracodawcę |
be hand in glove with somebody | mieć z kimś konszachty |
hand w idiomach o pracy, biznesie, działalności
get one's hands dirty | ubrudzić sobie ręce (ciężką pracą) |
keep a firm hand on someone/something | dopilnować, ściśle kontrolować |
All hands on deck! | Wszyscy na pokład! |
put one's hands to the plough | przyłożyć się do czegoś; zabrać się za jakieś zadanie, pracę |
the right hand doesn't know what the left hand is doing | prawa i lewa ręka w tym powiedzeniu to działy jakiejś organizacji, które nie wiedzą, czym zajmują się inne działy, czego efektem jest dezorganizacja i chaos |
many hands make light work | tam, gdzie chętnych jest wiele rąk, robota idzie szybko |
vote by a show of hands | głosować przez podniesienie ręki |
change hands | zmienić właściciela, przejść w inne ręce |
have a hand in something | mieć w czymś udział |
give somebody a free hand | dać komuś wolną rękę (też: give somebody their head) |
join hands with somebody | współpracować z kimś, połączyć siły |
hand w idiomach o charakterze, zachowaniu i umiejętnościach
be a dab hand at something | być specem od czegoś |
be high-handed | apodyktyczny, dyktatorski |
be an old hand at something | być starym wygą, mieć w czymś duże doświadczenie |
do something with one hand (tied) behind one's back | zrobić coś z łatwością, zrobić coś z palcem z nosie |
do something hands down | robić coś z łatwością |
be good with one's hands | być zręcznym, mieć zręczne dłonie |
do something single-handedly | zrobić coś samodzielnie, w pojedynkę |
a safe pair of hands | osoba zaufana, pewna |
try one's hand at (doing) something | próbować w czymś swoich sił |
fold one's hands | składać dłonie |
sit on one's hands | siedzieć z założonymi rękami |
wring one's hands | załamywać ręce |
do something with both hands | robić coś z entuzjazmem, z zaangażowaniem |
groch z kapustą
I jeszcze kilka popularnych idiomów, które pasują do wielu kategorii tematycznych:
get out of hand | wymknąć się spod kontroli |
get/lay one's hands on somebody/something | dobrać się do kogoś/czegoś, znaleźć |
come away empty-handed | odejść z pustymi rękoma |
have time on one's hands | mieć wolny czas, nie mieć nic do roboty |
from hand to hand | z rąk do rąk |
be somebody's right hand | być czyjąś prawą ręką |
Wskazówki zegara (po angielsku hands, a jakże!) bezlitośnie sygnalizują, że pora kończyć. Macham ręką na pożegnanie. Do następnego!