Ponad 30 przykładów na różnice w słownictwie amerykańskim i brytyjskim
Tacy sami, a ściana między nami, czyli o różnicach mimo podobieństw
Tematem artykułu są różnice w nazewnictwie. Przypomniała mi się w związku z tym zasłyszana niegdyś anegdota, opowiedziana przez anglojęzyczną turystkę. Kobieta, która nie znała języka polskiego, była bardzo zdziwiona, że w warszawskim hotelu wyświetlają się po angielsku informacje na temat pogody, a mianowicie: WINDY.
Tym razem nie skupimy się jednak na słowach, które znaczą coś innego po polsku i po angielsku, choć to ciekawy temat, ale przyjrzymy się różnicom wewnątrzjęzykowym, czyli między angielskim a... angielskim. Tak, dobrze widzicie.
Zapewne wielu z Was wie, że język angielski nie jest jednolity. Różnice dostrzegamy już na poziomie słuchowym. Wypowiedzi native speakerów cechują się odmienną wymową i akcentem, dzięki czemu na ogół z łatwością rozpoznamy, czy mamy do czynienia z mieszkańcem Stanów Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii. Wprawne ucho pozwoli na jeszcze dokładniejszą lokalizację – poza standardową wymową są przecież akcenty charakterystyczne dla różnych regionów.
W osłuchaniu się z brytyjską i amerykańską odmianą języka pomagają liczne seriale. O gustach się podobno nie dyskutuje, ale z pewnością macie swoich ulubionych aktorów, prawda? Słuchacie ich z dużą przyjemnością także ze względu na język, jakim się posługują. Kto zatem przyciąga Was do ekranów? Emilia Clarke czy Christina Applegate? Benedict Cumberbatch czy Henry Cavill?
Wymowa i akcent to jednak nie jedyne aspekty języka, gdzie dostrzec można różnice między amerykańską i brytyjską odmianą (w tekście będą odpowiednio oznaczone skrótami AmE i BrE):
AmE | American English |
BrE | British English |
Weźmy na tapet najbardziej popularne brytyjskie danie, czyli znaną chyba wszystkim rybę z frytkami. Fish & chips, tak? Niby tak, ale tak naprawdę dla Amerykanina jest to ryba z... czipsami. W USA na frytki mówi się bowiem fries albo French fries.
AmE | BrE | |
play(French) fries | play(potato) chips playchipped potatoes |
frytki |
playchips | playcrisps | czipsy |
Trzeba zatem uważać. Niby drobiazg, ale do tej pory pamiętam swoją konsternację, kiedy w rzymskiej kawiarni podano mi mleko zamiast kawy. Barista dwa razy pytał, czy na pewno chcę latte, a ja dwa razy przytakiwałam. Mimo że znałam wtedy dość dobrze język włoski, zasugerowna tym, że w Polsce na caffè latte często w skrócie mówimy latte – bo wszyscy przecież wiedzą, o co chodzi – świeciłam oczami przed swoim towarzyszem, kiedy na naszym stoliku niespodziewanie wylądował biały napój. Polacy jednak radzą sobie w wielu sytuacjach, po krótkim namyśle domówiliśmy zatem espresso i zrobiliśmy na szybko mieszankę. Na wszelki wypadek przemyślcie, jak z czipsów wyczarować frytki, gdyby zdarzyła Wam się podobna wpadka (choć brytyjskie danie znane jest już na tyle, że nie powinno dojść do pomyłki).
Spójrzmy na inne różnice w słownictwie między angielskim, którym posługują się Amerykanie a tym, który usłyszymy w Wielkiej Brytanii.
Kontunuując wątek gastronomiczny, mamy np:
jamjam
dżem
sweetssweets
słodycze
sweetcornsweetcorn
kukurydza
jellyjelly
galaretka
candyflosscandyfloss
wata cukrowa
AmE | BrE | |
playjelly | playjam | dżem |
playcandy | playsweets | słodycze, cukierki |
playcorn | playmaize playsweetcorn |
kukurydza |
playJell-O™ | playjelly | galaretka |
playcotton candy | playcandyfloss | wata cukrowa |
Nieświadomi różnych określeń na elementy ruchu drogowego, możemy mieć trudności w poruszaniu się po mieście. Brytyjczyk pyta o przejście podziemne, Amerykanin wskazuje drogę do metra...
AmE | BrE | |
playsubway | playunderground | metro |
playunderpass | playsubway | przejście podziemne |
playsidewalk | playpavement | chodnik |
playpavement | road surface | nawierzchnia drogi |
playcrosswalk | playpedestrian crossing playzebra crossing |
przejście dla pieszych |
playhighway playfreeway |
playmotorway | autostrada |
playintersection | playcrossroads | skrzyżowanie |
Jeśli jeździcie samochodem, warto zwrócić uwagę na kilka innych terminów:
AmE | BrE | |
playflat, flat tire | playpuncture playflat tyre |
kapeć, flak (przebita opona) |
playhood | playbonnet | maska samochodu |
playtrunk | playboot | bagażnik |
playgas playgasoline |
playpetrol | benzyna |
playwindshield | playwindscreen | przednia szyba |
Różnice między amerykańską i brytyjską odmianą języka angielskiego pojawiają się też w nazewnictwie miejsc. Kiedy Amerykanin pyta o rest room, wcale nie znaczy, że chce odpocząć (no, może w pewnym sensie ;) )
AmE | BrE | |
playrestroom (rest room) playbathroom |
playtoilet | toaleta |
playyard | playgarden | ogródek |
playpharmacy | playchemist's | apteka |
playelevator | playlift | winda |
playfirst floor | playground floor | parter |
Odmienne określenia na parter skutkują różnicami w terminach odpowiadających kolejnym piętrom:
AmE | BrE | |
playsecond floor | playfirst floor | pierwsze piętro |
playthird floor | playsecond floor | drugie piętro |
Zawrotu głowy można także doznać w świecie mody:
AmE | BrE | |
playpants | playtrousers | spodnie |
playwaistcoat | playvest | kamizelka |
playsneakers | playtrainers | buty sportowe, adidasy |
playzipper | playzip | zamek |
playpurse playbag |
playhandbag | torebka |
Jest i coś dla podróżujących:
AmE | BrE | |
playone-way ticket | playsingle ticket | bilet w jedną stronę |
playround trip | playreturn journey | podróż w obie strony |
Amerykanizmy są stopniowo przyswajane w brytyjskim angielskim, i tak na przykład parking, mieszkanie czy herbatnik można na Wyspach usłyszeć w dwóch wersjach:
playparking lot | playcar park | parking |
playcookie | playbiscuit | ciasteczko, herbatnik |
playapartment | playflat | mieszkanie |
Trudno powiedzieć, dlaczego niektóre słowa charakterystyczne dla amerykańskiej odmiany języka są bardziej chwytliwe od innych i szybciej wchodzą do użycia w Wielkiej Brytanii. Ogólnie rzecz biorąc, z pewnością na rosnącą popularność amerykanizmów wpływa popkultura, a w szczególności język, którym posługują się gwiazdy muzyki, blogerzy czy bohaterowie znanych seriali.
Język to wspaniały, żywy i ewoluujący twór. Poza standardowym językiem mamy przecież slang i całe bogactwo określeń, których znaczenie zmienia się jak w kalejdoskopie. Zgodzicie się chyba, że slang naszych rodziców ma niewiele wspólnego z potocznym językiem, którymi posługujemy się my czy jeszcze młodsze pokolenia. Różnice można znaleźć także między slangiem w angielskim brytyjskim i amerykańskim, co czasem prowadzi do – mniej lub bardziej zabawnych – nieporozumień.
Poruszony przez nas temat zasługuje na rozwinięcie, prawdopodobnie więc jeszcze do niego wrócimy. Tymczasem stawiamy kropkę. Czyli full stop. A może period?