Jak po angielsku mówić o braku kompetencji
The weakest link, czyli przyganiał kocioł garnkowi
Jakiś czas temu zachęcaliśmy Was do komplementowania oraz wyrozumiałości wobec błędów. Wszystkim nam żyłoby się chyba przyjemniej, gdyby częściej można było usłyszeć miłe słowo.
Życie to jednak nie pudełko landrynek. Bywają sytuacje, w których trudno powstrzymać się od kilku słów... realnej oceny sytuacji.
Nic nie umiem... |
Ależ ze mnie ciapa! |
Mam dwie lewe ręce! |
Jestem beznadziejny! |
Wait a minute! Dlaczego te zdania są w pierwszej osobie?
Już wyjaśniamy. Wybraliśmy takie przykłady, bo żeby mówić źle o innych, dobrze jest widzieć swoje wady – w przeciwnym razie narażamy się na złośliwy, ale uzasadniony komentarz:
playthat's the pot calling the kettle black | przyganiał kocioł garnkowi |
Po drugie, żeby po angielsku mówić o braku kompetencji, trzeba rozwinąć własne kompetencje językowe. Sprawdźcie, co w temacie mówienia źle o sobie i innych znajdziecie w języku angielskim. A znajdziecie niemało.
can't – brak umiejętności
Brak kompetencji najprościej można wyrazić czasownikiem modalnym can't (= cannot).
playcan't | nie umieć |
Formy tej używamy dla każdej osoby liczby pojedynczej i mnogiej, a towarzyszy jej zawsze bezokolicznik:
playI can't change a tyre. | Nie umiem wymienić koła. |
playShe can't ride a bike. | Ona nie umie jeździć na rowerze. |
playMike can't boil an egg. | Mike nawet jajka nie umie ugotować. |
playThey can't organise a simple event. | Nie umieją zorganizować prostej imprezy. |
Inna opcja to:
playI don't know how to... | Nie wiem, jak... (= nie umiem) |
Czyli np:
playI don't know how to complete this form. | Nie wiem, jak wypełnić ten formularz. |
playI don't know how to explain this. | Nie umiem tego wytłumaczyć. |
playJack doesn't know how to tell her the truth. | Jack nie umie powiedzieć jej prawdy. |
brak kompetencji w przymiotnikach
Gdyby czasowniki nie wystarczyły Wam do opisu braku kompetencji, do dyspozycji jest spory wybór przymiotników, które bardziej dosadnie oddają sedno sprawy.
Brzmi strasznie? Nie lękajcie się! Nie trzeba opanować całego słownika języka angielskiego. Od biedy wystarczy nawet jeden przymiotnik:
playgood | dobry |
Co robi przymiotnik good na liście słownictwa, które mówi o słabościach? Otóż dodajemy do niego przeczenie i już możemy przyatakować:
playLiam's not very good at chess. | Liam nie jest zbyt dobry w szachach. |
Jest jeszcze jedna zaleta takiego sformułowania: „nie jest zbyt dobry” brzmi lepiej niż „jest beznadziejny”, prawda? ;) Można oczywiście użyć innych prostych przymiotników w znaczeniu kiepski, słaby, marny:
playbad |
playpoor |
Tak, dobrze widzicie – poor to nie tylko biedny. Warto też zwrócić uwagę na przyimek at:
playI'm really bad at biology. | Jestem naprawdę kiepski z biologii. |
playShawn has always been a poor negotiator. | Shawn zawsze był słabym negocjatorem. |
W brytyjskiej odmianie możecie się też spotkać z nieformalnym określeniem:
playbe rubbish at something | być w czymś beznadziejnym |
Mniej cenzuralną wersję podajemy nieco niżej w artykule.
brak kompetencji w przymiotnikach
Gdybyście jednak woleli komuś przygadać na całego, do wyboru macie sporo przymiotników na wyższych poziomach zaawansowania, np:
playclumsy | niezdarny |
playThat's the third cup you've dropped today! How can you be so clumsy?! | |
playuseless | do niczego, beznadziejny |
playDan's useless at repairing things. | |
playhopeless | beznadziejny |
playIrene's a hopeless cook, so don't count on a delicious meal. | |
playincompetent | niekompetentny |
playI was examined by an incompetent doctor. | |
playincapable | nieudolny |
playThe company has been in incapable hands for years! | |
playuntalented | nieuzdolniony, nieutalentowany |
playNo matter how hard he tries, he'll remain an untalented painter. | |
playill-equipped | nieprzygotowany/nieprzystosowany do czegoś |
playDon't you think Dan's ill-equipped to supervise such a complex project? | |
playamateurish | amatorski, niefachowy |
playI was really disappointed with their amateurish performance. I expected something more professional. | |
playinexpert | niefachowy |
playI seriously doubt his professionalism and I'd rather not leave this matter in such inexpert hands. | |
playunskilled | niewykwalifikowany |
playHow many unskilled workers does the company employ? | |
playilliterate | niepiśmienny |
playI was shocked at the percentage of the country's population that is still illiterate. | |
playwimpy playwimpish |
miękki, słaby |
playJack's too wimpish to go rock climbing with us. | |
playbumbling | niewydarzony, nieudolny |
playI should have prepared better for that interview. I felt like a bumbling idiot in front of those people! | |
playunprofessional | nieprofesjonalny |
playThe new secretary's telephone manner is totally unprofessional. |
brak zdolności w idiomach
Jak się być może domyślacie, język angielski daje nam też do dyspozycji rozmaite wyrażenia idiomatyczne, którymi można odnieść się do czyjejś słabości.
playbe all fingers and thumbs | mieć dwie lewe ręce |
playcan't boil an egg | nie umieć ugotować nawet wody |
playhave two left feet | mieć dwie lewe nogi (np. do tańca) |
playlike a bull in a china shop | jak słoń w składzie porcelany |
playham-fisted | niezdarny, nieporadny |
playham-handed | |
playthe spirit is willing, but the flesh is weak | duch by chciał, ale ciało za słabe |
playbe at a low ebb | być w kiepskiej kondycji |
i bardziej dosadnie (ostrożnie z tym, nie rzucajmy na prawo i lewo):
to be crap at something | być w czymś do d...y |
cienias, fajtłapa i inni, czyli słownictwo dla zaawansowanych
Oczywiście, czasem wystarczy odpowiedni rzeczownik, żeby skwitować czyjeś braki w wykształceniu, słabość charakteru, niedobory kompetencji. Polecamy wsłuchiwanie się w anglojęzyczne dialogi filmowe – na pewno poznacie cały szereg rzeczowników, takich jak... geniusz. Hmm, co geniusz robi w artykule o braku kompetencji? Otóż wystarczy odpowiednia intonacja, żeby geniusz stał się ironicznym przytykiem. A po angielsku wyraz ten wygląda i brzmi nawet podobnie do polskiej wersji:
playgenius | geniusz |
Spójrzcie na kilka innych rzeczowników, przy których nie trzeba specjalnej intonacji, żeby wyrazić to, co chcemy:
playjack-of-all-trades, master of none | spec od wszystkiego, czyli od niczego |
playbutterfingers | fajtłapa, niezdara |
playwimp | cienias, mięczak |
playloser | nieudacznik, ofiara losu |
playthe weakest link | najsłabsze ogniwo |
Można by się rozkręcić w nazewnictwie, ale temat jest jednak dość przygnębiający, poprzestańmy zatem na tych kilku przykładach. Mimo wszystko zdecydowanie lepiej będzie pozbyć się wrodzonego lub nabytego krytykanctwa (o nim więcej we wcześniejszym artykule) i spojrzeć na świat z większą czułością.