Spoonerism, czyli o zadach i waletach
Przejęzyczenia
William Archibald Spooner (1844-1930), absolwent i późniejszy wykładowca oksfordzkiego New College, zyskał sławę dzięki wadzie wymowy (według innej wersji język nie nadążał za szybkim tokiem jego myśli), która powodowała, że przestawiał głoski w wyrazie lub w grupie wyrazów. Efekty tej specyficznej przypadłości miały często komiczny wydźwięk, zmieniało się bowiem zupełnie znaczenie wyrażenia czy zdania. Od nazwiska uczonego powstała nazwa tego rodzaju przejęzyczenia – spoonerism, czyli po polsku spuneryzm.
William Archibald Spooner tworzył nowe znaczenia mimochodem, ale spuneryzm stał się też umyślną zabawą, która daje pole do popisu dla kreatywności językowej. Tytułowe zady i walety, czyli poprawnie wady i zalety, to przykład z polskiego poletka – autentyk (niezamierzony)! Prawdopodobnie był efektem przepracowania niegdysiejszej nauczycielki, piszącej te słowa. Fani takich językowych przekrętasów prześcigają się w wymyślaniu co bardziej pikantnych spuneryzmów, które znane są już szerszej publiczności:
słynna praczka |
mądra Jola |
Domki w Słupsku |
Spójrzcie na perełki, których autorstwo przypisywane jest Spoonerowi (podajemy głównie za Wikipedią):
you have hissed all my mystery lessons | zamiast | you have missed all my history lessons |
you tasted two worms | zamiast | you wasted two terms |
our queer old Dean | zamiast | our dear old Queen |
fighting a liar | zamiast | lighting a fire |
Come into the arms of the shoving leopard | zamiast | Come into the arms of the loving shepherd |
Kinkering Congs Our Titles Take | zamiast | Conquering Kings Our Titles Take |
I jeszcze kilka przykładów z internetu:
lack of pies | zamiast | pack of lies |
blushing crow | zamiast | crushing blow |
shake a tower | zamiast | take a shower |
well-boiled icicle | zamiast | well-oiled bicycle |
mad bunny | zamiast | bad money |
mend the sail | zamiast | send the mail |
I nasz własny...
tricky dick | zamiast | dirty trick |
Dacie się wciągnąć do zabawy? Czekamy na propozycje spuneryzmów Waszego autorstwa. W wersji angielskiej. ;)